Weerstandsvermogen en risicobeheersing

beoordeling bovenstaande:  
+   = weinig tot geen risico / categorie-onderverdeling A
+/- = beperkt, matig risico / categorie-onderverdeling: B
-    = (mogelijk) risicovol / categorie-onderverdeling C

Beoordeling kengetallen
Structurele exploitatieruimte
Dit cijfer helpt mee om te beoordelen welke structurele ruimte een gemeente heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Wanneer dit cijfer negatief is, betekent het dat het structurele deel van de begroting onvoldoende ruimte biedt om de lasten te blijven dragen.
Afgelopen jaren zijn steeds structurele bezuinigingsrondes uitgevoerd waardoor onze structurele exploitatieruimte matig tot voldoende is geweest. De cijfers van 2019 laten zien dat de structurele uitgaven maar iets lager waren dan de structurele inkomsten. Daardoor was er weinig tot geen ruimte voor nieuw beleid of tegenvallers. Meerjarig is er weinig tot geen verbetering te zien van de structurele exploitatieruimte en blijft deze rondom de nul schommelen.

Netto schuldquote (gecorrigeerd)
De netto schuld weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Onze netto schuldquote zegt dus over onze schuldenlast en ertegenover staande inkomsten. De kritische grens ligt volgens de laatste inzichten ongeveer bij 110-130%. Daar blijft onze gemeente met 27% ruim onder. Er is dus voldoende ruimte op de balans om de nodige investeringen te doen in de komende jaren en er hoeft op dit onderdeel geen pas op de plaats te worden gemaakt. De netto schuldquote gecorrigeerd met de leningen is in onze gemeente vrijwel gelijk aan de netto schuldquote.

Solvabiliteit
De solvabiliteit geeft inzicht in de mate waarin onze gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen en schuldeisers kan betalen. Hoe hoger dit percentage, hoe gunstiger dit is voor de financiële weerbaarheid van de gemeente. Dit cijfer geeft dus een soort toekomstvisie weer.
Onze solvabiliteitsratio is de afgelopen jaren lager geworden, in 2019 is dit 31%. Dit komt doordat veel geïnvesteerd is in grondexploitaties in eerdere jaren waartegen over in 2019 een lichte winstneming tegenover stond. Wel zijn hiervoor eerder al wel de (verwachte toekomstige) verliesvoorzieningen genomen waardoor het eigen vermogen is afgenomen. De solvabiliteitsratio is in 2019 matig en de verwachting is een licht dalende ontwikkeling vanaf 2020.

Belastingcapaciteit (lokale lasten)
Dit kengetal geeft inzicht in hoe de belastingdruk zich in onze gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Als dit percentage laag ligt, betekent het mogelijk dat de gemeente meer inkomsten uit belastingen zou kunnen verwerven. Of dit wel of niet gebeurt is een beleidskeuze. De gehanteerde normen van de provincie voor de belastingcapaciteit zijn:  < 95% = voldoende, 95-105% = matig en >105% is onvoldoende.
In onze gemeente is de gemiddelde belastingdruk en dus ook het kengetal voor de belastingcapaciteit 103% vrijwel gelijk aan het landelijke gemiddelde in 2019 (en 2020 ook: waar staat je gemeente) In onze gemeente zijn de gemiddelde WOZ-waarden hoger liggen dan landelijk gemiddeld genomen (Buren: € 301.000,- en landelijk: € 192.000,-). In 2020 stijgt onze belastingdruk in verhouding tot het landelijke gemiddelde vrijwel niet.

Grondexploitatie
De boekwaarde van de voorraden grond moet worden terugverdiend bij de verkoop. Kenmerkend voor grondexploitaties is dat de looptijd meerdere jaren is. Een grondexploitatie van 10% of hoger wordt beschouwd als kwetsbaar.
In onze gemeente is in 2019 het kengetal voor de grondexploitatie 15% en dit betekent minder risicovol dan in de voorgaande jaren. Het kengetal geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van totale geraamde baten.
Bij de jaarstukken 2019 stellen we voor de risicoreserve BT Doejenburg II weer te vormen, omdat we het gehele terrein opnieuw in exploitatie nemen. In 2020 en ook in latere jaren geldt de normering 'matig' en kunnen we de risico's beperkt houden.

Rol gemeenteraad
Er zijn geen landelijke normen voor de kengetallen omdat deze erg afhangen van de lokale situatie. De gemeenteraad kan wel eigen normen stellen voor deze kengetallen en bij belangrijke raadsbesluiten laten opnemen wat het effect is op de financiële kengetallen en de afgesproken normen. Voor de financiële kengetallen geldt, net als voor de weerstandscapaciteit, dat het collegeakkoord het moment is om daar afspraken over te maken. Op dat moment kan de raad aangeven welk financieel beleid zij voor ogen heeft.