Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Inleiding

Deze paragraaf geeft aan hoe de financiële positie van de gemeente zich verhoudt tot de risico's. Om dat te kunnen beoordelen geven we inzicht in de risico's. Het daarvoor benodigde weerstandsvermogen zetten we vervolgens af tegen de aanwezige weerstandscapaciteit.

Ontwikkelingen

Economische ontwikkelingen 2019
De gevolgen van het aantrekken van de economie in de afgelopen jaren waren ook in onze gemeente merkbaar en hebben zich doorgezet in 2019. Dat resulteerde het afgelopen jaar onder andere in een verder aantrekken van de woningbouw in Buren, de verkopen op bedrijventerrein Doejenburg en teruglopende werkeloosheid en beroep op de inkomensregelingen. Hiertegenover staat dat we merken dat het moeilijk is om voldoende gekwalificeerde medewerkers aan te nemen en vast te houden tijdens deze tijden van krapte op de arbeidsmarkt.

Economische ontwikkelingen 2020
Vooruitkijkend zullen de in maart 2020 genomen Corona-maatregelen van het kabinet een grote maatschappelijke impact hebben en leiden tot aanzienlijke economische schade. Deze economische schade loopt verder op naarmate de lockdown van (internationale) economieën langer aanhoudt. De bestrijding van de economische crisis is vooral afhankelijk van overheidsmaatregelen. In Nederland heeft de regering de verruimde borgstellingsregeling voor het MKB opengesteld. Hiermee komt direct € 300 miljoen extra financiering beschikbaar voor de MKB-bedrijven. De gevolgen voor de gemeentelijke inkomsten zijn nu nog onvoldoende in kaart te brengen. Daarnaast kunnen zelfstandigen bij de gemeenten beroep doen op de Tijdelijke Ondersteuningsregeling  Zelfstandig Ondernemers (TOZO). Ondernemingen kunnen een beroep doen op de regelingen werktijdverkorting en deeltijd-WW. De gevolgen van de lockdown en de effecten van de rijksmaatregelen, zullen in de komende tijd pas echt duidelijk worden, ook voor onze gemeente.

De nieuwe Omgevingswet
Naar verwachting treedt de Omgevingswet in 2021 in werking. Het is een wetswijziging die vergelijkbaar is met de decentralisaties in het sociaal domein. Vooralsnog denken we de wijzigingsoperatie binnen de huidige begrotingsbezetting en middelen uit te kunnen voeren. Er wordt een nieuwe Digitaal Stelsel Omgevingswet  (DSO) ingevoerd. Alle digitale informatie is straks op 1 plek te vinden: het Omgevingsloket. Via dit loket kan iedereen inzien wat wel of niet mag volgens de

Omgevingswet.
Bij de invoering in 2021 bestaat het risico dat we extra middelen nodig hebben, eventueel ook al in 2020. Mocht dit nodig zijn, dan komen we hier bij u op terug.
Er is een klein risico dat de kosten voor de aansluiting op het DSO hoger uitvallen dan begroot. Dit omdat de kosten niet volledig in beeld zijn en de mogelijkheden om door samenwerking in regio de kosten laag te houden nog in onderzoek zijn. Omdat het Rijk pas in de 2e helft van 2019 de eisen aan het DSO definitief heeft vastgesteld en leveranciers tot eind 2019 bezig zijn geweest met het maken van de software, was het eerder nog niet mogelijk om dit goed te onderzoeken.

Vennootschapsbelasting
Vanaf 2016 zijn alle gemeenten vpb-plichtig geworden voor hun ondernemersactiviteiten. Voor gemeente Buren betekent dit dat o.a. de grondexploitaties onder de vpb-plicht vallen. Voor de boekjaren 2016 tot en met 2019 zijn de grondexploitaties per saldo verliesgevend. Voor boekjaar 2016 en 2017 zijn nihil aangiftes ingediend. Voor 2018 wordt voor 1 juli een nihil-aangifte gedaan. Voor 2019 is al berekend dat de grexen niet winstgevend zijn.

Aanleg 'tussenweg' Doejenburg II
In het oostelijk gedeelte van bedrijventerrein Doejenburg II is in de grondexploitatie rekening gehouden met de aanleg van een ‘tussenweg’. U heeft besloten in december 2017 het geld pas beschikbaar te stellen als daarvoor de noodzaak is. Dat doet zich voor op het moment dat de buitenkavels grotendeels zijn verkocht en de achterliggende percelen ontsloten moeten worden via deze nieuwe weg. De verkopen gaan vooralsnog zo voortvarend dat wij u in 2020 waarschijnlijk gaan vragen hiervoor krediet beschikbaar te stellen. Of de verkopen negatief worden beïnvloed door de Corona crisis is nog niet bekend. Indien dit het geval is dan stellen wij dit verzoek uit.

Incidentele weerstandscapaciteit.
In 2019 zijn de onttrekkingen aan het weerstandsvermogen in totaal € 0. Op basis van de risico-inventarisatie was de benodigde incidentele weerstandscapaciteit voor 2019 een bedrag van € 2.325.000. Belangrijk is hier te melden dat de aparte reserves Sociaal Domein en  Grondexploitaties bedoeld zijn om de risico's bij open-einde-regelingen (Wmo / Jeugd) en de grondexploitaties (BT Doejenburg II) op te vangen. Bij de jaarrekening 2019 stellen we op basis van de laatste risico-inventarisatie voor om het risicobedrag per 1 januari 2020 te verhogen met € 1.085.000 naar een weerstandsvermogen van in totaal € 3.410.000.

Berekening weerstandsratio
Om te bepalen of het weerstandsvermogen per 31 december 2019 nog toereikend is, kijken we naar de relatie tussen de financieel gekwantificeerde risico's en de daarbij gewenste en beschikbare weerstandscapaciteit. Het incidenteel beschikbare vermogen definiëren we als volgt:

Ratio weerstandsvermogen 31-12-2019
Beschikbare weerstandscapaciteit gedeeld door benodigde weerstandscapaciteit:
4.600.000: 2.325.000= 1,98

Ratio weerstandsvermogen o.b.v. de nieuwe doorrekening voor 2020
Beschikbare weerstandscapaciteit gedeeld door benodigde weerstandscapaciteit:
3.593.000 : 3.410.000= 1,05

De onderstaande normentabel is ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit Twente. Het biedt een waardering van de berekende weerstandsratio.

Volgens bovenstaande tabel krijgt onze weerstandsratio van 1,98 per 31 december 2019 de beoordeling "ruim voldoende". Vooruitblikkend naar 2020 daalt de weerstandsratio naar afgerond 1,05 en is  daarmee "voldoende".

Risico's